Natuurlijk vindt je kind het leuk om met de telefoon of andere media bezig te zijn, maar hij heeft jou nodig om het ook veilig en gebalanceerd te houden. Loopt het uit de hand of maak je je zorgen? Ga het gesprek aan met je kind. Vind je het moeilijk? Bereid je dan voor met onderstaande stappen.
1. Observeer – Kijk eens naar je kind als die bezig is met de telefoon. Wat zie je?
Kijk gedurende de dag eens naar je kind. Hoe vaak en op welke momenten is die met de telefoon bezig? Hoe intensief is dat? Heeft je kind bijvoorbeeld ook nog oog voor wat er om hem heen gebeurt? Wat zie je in het gedrag als hij de telefoon niet kan gebruiken? Gaat de aandacht dan toch nog uit naar wat hij mogelijk mist? Het geeft je een eerste indruk over welke rol de telefoon in het leven van je kind inneemt en wat dat met hem doet.
2. Analyseer – Welke positieve en negatieve effecten heeft het telefoongebruik op je kind?
Besef dat telefoons en social media een enorme aantrekkingskracht hebben, met verslavende elementen die moeilijk te herkennen en te weerstaan zijn, vooral voor kinderen. Ook de sociale druk van vrienden en klasgenoten is hoog. Het vraagt om zelfbeheersing, en je kind heeft jouw hulp daarbij nodig. Maak een lijstje van de positieve en negatieve kanten van het telefoongebruik voor je kind. Wat levert het scrollen en contact met anderen op? Maar ook: Staan dagelijkse activiteiten, zoals school of andere hobby’s onder druk? Door dit overzicht te hebben, kun je gericht het gesprek aangaan. Dit is vooral belangrijk als de voordelen voor je kind zwaarder wegen dan de nadelen.
3. Anticipeer – Hoe staat je kind hierin? En hoe kun je daar rekening mee houden?
Je kind merkt misschien zelf niet dat telefoongebruik negatieve effecten kan hebben op dagelijkse bezigheden, gezondheid en welzijn, ook al zie jij dit wel. In dat geval is het belangrijk om je kind te helpen begrijpen wat niet goed voor hem of haar is, voordat je afspraken kunt maken. Kijk daarom goed naar hoe je kind erin staat: voor welke argumenten zal hij of zij openstaan? Welke alternatieve activiteiten kun je aanbieden? Dit laatste is vooral belangrijk als je afspraken wilt maken over minder telefoongebruik.
4. Bespreek – Stel open vragen om meer te weten te komen
Praat met je kind om een goed beeld te krijgen van hoe hij of zij de telefoon gebruikt en of dit invloed heeft. Het gesprek kan starten met opmerkingen zoals: “Ik merk dat je ’s ochtends nog zo moe bent, slaap je wel goed?” of “Ik zie dat je tijdens ons gesprek vaak op je telefoon kijkt.” Ook kun je zeggen: “Je hebt me verteld dat er online soms ruzie is.” Een geschikt moment om een gesprek te starten met je kind is tijdens een andere activiteit, denk hierbij aan een autorit, onder het avondeten of als jullie samen koken.
Je kunt de volgende vragen ook gebruiken om het gesprek te starten:
- Welke apps heb je allemaal op je telefoon? Wat doe je ermee?
- Van welke app word je blij?
- Welke apps zou je echt niet willen missen?
- Wat voel je als je even niet op je telefoon kunt? Wanneer gebeurt dat?
- Kun je je telefoon makkelijk wegleggen als je gaat slapen?
- Kun je goed luisteren naar anderen als je op je telefoon zit?
- Hoe voelt het als jij iets wilt vertellen, maar iemand anders zit op zijn telefoon?
- Welke dingen vind je leuk om te doen zonder je telefoon?
- Op welke manier maakt je telefoon je gelukkig?
- Maakt je telefoon je ook wel eens verdrietig of ongelukkig?
5. Onderzoek – Waar kun je op inhaken om samen oplossingen te vinden?
Tijdens het gesprek ontstaan er vaak aanknopingspunten om op een positieve manier afspraken te maken over de telefoon en social media. Wat helpt je kind om gezond te blijven en lekker in zijn of haar vel te zitten? Wat zou hij of zij daar zelf aan kunnen doen?
TIP: Maak het leuk door dit op een speelse en onderzoekende manier aan te pakken. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld Mediamatties
6. Spreek af – Wat denkt je kind zelf dat de oplossing kan zijn?
Maak samen duidelijke afspraken die structuur geven. Wanneer mag de telefoon wel en niet worden gebruikt? Bijvoorbeeld: “Niet tijdens het huiswerk, maar wel in de pauze.” “Niet aan tafel tijdens het eten, maar wel daarna.” “Niet mee naar bed als je gaat slapen.” Bedenk ook samen wat er gebeurt als het niet lukt om de afspraken na te komen. Je kunt de telefoon niet helemaal verbieden, en je kunt de afspraken niet afdwingen. Maar als het nodig is om je kind te beschermen tegen onveilige situaties, kun je zeker regels stellen, zolang die goed zijn uitgelegd.
7. Doe – Welke acties kun je meteen samen ondernemen?
Er zijn een paar dingen die je direct samen met je kind kunt doen, zoals de 10 tips voor gezond schermgebruik.
8. Agendeer – Hoe zorg je voor structurele aandacht?
Maak samen een overzicht van de afspraken zodat je regelmatig met je kind kunt stilstaan bij hoe het nu gaat en kunt bespreken of er nog iets nodig is.