Digitaal nalatenschap

Als je overlijdt laat je een hoop achter. Fysieke spullen, zoals boeken, meubels of cd’s. Maar ook een hoop accounts en digitale zaken. Wat gebeurt daarmee na je overlijden? En wat kun je nu al doen om je digitale nalatenschap goed te regelen?

Wat is digitaal nalatenschap?

Digitaal nalatenschap is alles wat je achterlaat op het gebied van data wanneer je overlijdt. Dit kunnen fysieke zaken zijn waar digitale bestanden op staan. Zoals een telefoon, een harde schijf of een computer. Maar het gaat ook over zaken die je hebt opgeslagen in de cloud. Zoals mailberichten, foto’s en video’s op sociale-mediaprofielen, of muziek die je luistert bij streamingdiensten.

Wanneer iemand overlijdt kan het voor nabestaanden belangrijk zijn om toegang te krijgen tot al deze zaken. Familie en vrienden kunnen bijvoorbeeld veel waarde hechten aan de foto’s en video’s van hun overleden dierbare. Daarom is het belangrijk om nu al na te denken over hoe jij je digitale nalatenschap wil overdragen aan je nabestaanden. Want het gevaar bestaat dat, wanneer je hier niet tijdig over nadenkt, je nabestaanden niet bij je data kunnen. 

Heb je invloed op wat er gebeurt met digitaal bezit na je dood?

Dat je nabestaanden automatisch toegang hebben tot jouw data is niet vanzelfsprekend. In de meeste gevallen verlenen techbedrijven zoals Apple, Google en Microsoft nabestaanden namelijk geen toegang tot accounts van overledenen. Tenzij de nabestaanden hier juridische stappen voor ondernemen. 

Techbedrijven kunnen dit doen omdat jij doorgaans niet zelf de baas bent over je account. Je bent een gebruiker, geen eigenaar. En dit heeft consequenties voor de zeggenschap die jij of je nabestaanden hebben over je data. Simpel gezegd betekent het dat techbedrijven bepalen wie er wel en wie er geen toegang tot je account krijgt. 

» De Consumentenbond heeft een overzicht gemaakt van stappen je bij verschillende diensten moet zetten om een account van een nabestaande te deactiveren. 

Dit is doorgaans vastgelegd in de algemene voorwaarden van deze partijen. Hierin zijn vaak bepalingen opgenomen waarin staat dat accounts van gebruikers niet overdraagbaar zijn en dat de gebruikersovereenkomst wordt beëindigd als de oorspronkelijke gebruiker overlijdt. Het is dus bijna onmogelijk om een account te erven. Uiteraard is het wel mogelijk om wachtwoorden van je apparaten en je accounts te delen met je nabestaanden. Maar volgens de meeste algemene voorwaarden mag je daar niet mee inloggen. 

Hoe zit het met je privacy na overlijden?

In Nederland kennen we sinds enkele jaren de Algemene Verordening Gegevensbescherming, bij veel Nederlanders beter bekend als de AVG. In deze verordening is opgenomen hoe organisaties moeten omgaan met je digitale privacy. Maar, in de AVG staat ook expliciet dat deze alleen geldt voor ‘natuurlijke personen’. Dat betekent dat de AVG niet van toepassing is op mensen die overleden zijn. Wat tot gevolg heeft dat je geen recht op privacy meer hebt na je overlijden. 

Wil jij privacy na je overlijden?

Omdat je officieel geen recht meer hebt op privacy na je overlijden, is het goed om bij leven vast na te denken over wat je wil dat er qua data allemaal van je achterblijft. Wil jij dat je nabestaanden in je data mogen kijken? En wat mogen ze dan allemaal inzien? Wil je dat ze al je WhatsAppjes kunnen teruglezen? Of mogen ze alleen foto’s en video’s bekijken?

Het is belangrijk hier bij leven al over na te denken en je wensen kenbaar te maken aan je dierbaren. Andersom is het ook belangrijk om te beseffen dat als jij toegang wil tot data van je overleden dierbare, je in die data ook zaken aan kan treffen die je niet verwacht. Een telefoon of een computer is vaak erg persoonlijk. Dus het kan goed zijn dat je hierin zaken aantreft die je verrassen of waar je van schrikt. Het is daarom belangrijk om na te denken over of je dat wil of niet. Omdat wanneer je schrikt van wat je tegenkomt, de rouw wellicht alleen maar zwaarder wordt. 

Dit kun je doen om je digitale nalatenschap goed te regelen

Je data kan na overlijden zeer belangrijk zijn voor je nabestaanden. Het is daarom verstandig bij leven goed na te denken over wat je wil dat er gebeurt met je digitale nalatenschap. Als je de volgende stappen neemt ben je goed voorbereid.

1. Bespreek het onderwerp met je dierbaren
   De dood kan een lastig onderwerp zijn om het over te hebben met je dierbaren. Toch is het belangrijk dit bij leven te doen, zodat je je wensen kenbaar kunt maken.
2. Breng in kaart wat je hebt aan fysieke apparaten
   Wanneer je het onderwerp aankaart is het goed om inzicht te hebben in wat je allemaal hebt aan fysieke digitale apparaten. Maak bijvoorbeeld een overzicht van wat je hebt aan telefoons, tablets, PC’s en harde schijven en bepaal wat er met elk apparaat moet gebeuren. Wil je dat je dierbaren ze erven? Of wil je ze vernietigd hebben? Zo vergeet je niks en zorg je ervoor dat je dierbaren een compleet overzicht hebben.
3. Breng in kaart wat voor accounts je hebt
   Als je je fysieke apparaten in kaart hebt gebracht, is het van belang in kaart te brengen wat voor online accounts je allemaal hebt. Zo weten je nabestaanden wat er allemaal is en welke accounts belangrijk zijn om veilig te stellen.
4. Bepaal wat er met je accounts moet gebeuren
   Als je een overzicht hebt van je accounts dan kan je per account bepalen wat er met die accounts moet gebeuren. Zo kan je ervoor kiezen je account op te zeggen, over te dragen aan je nabestaanden of te laten verwijderen.
5. Deel je wachtwoorden van je accounts en apparaten of wijs een legacy contact aan Wanneer je toegang tot je accounts wil overdragen aan je nabestaanden is het belangrijk om het wachtwoord te delen van je accounts. Dit kan je op verschillende manieren doen:
   1. Je kunt je wachtwoorden fysiek op papier zetten en je nabestaanden laten weten waar je dit papier bewaart.
   2. Ook kun je online een bestand aanmaken met wachtwoorden en dat bestand steeds updaten en delen met je dierbaren.
   3. Wat ook mogelijk is, is om een wachtwoordmanager te gebruiken zoals Lastpass of 1password. Een wachtwoordmanager is een online tool waarmee je maar één hoofdwachtwoord hoeft te onthouden en met dat hoofdwachtwoord heb je toegang tot alle accounts. Vaak kan je ook mensen machtigen met een wachtwoordmanager zodat na je overlijden mensen wel toegang hebben tot je data.
   4. Mocht je geen wachtwoorden willen delen dan kan je ook een legacy contact aanstellen bij bijvoorbeeld Facebook. Dit is iemand die jouw account beheert na je overlijden. Die persoon kan dan niet je privé berichten inzien maar kan wel je profielfoto wijzigen en nog berichten plaatsen op je account om bijvoorbeeld je vrienden te informeren over je overlijden
6. Noteer je digitale nalatenschap in je testament
   Ook in je testament kan je digitale zaken vastleggen. Bijvoorbeeld wie jouw digitale bezittingen krijgt na je overlijden of waar je wachtwoorden staan opgeslagen. Een notaris kan je helpen dit soort zaken rechtsgeldig vast te leggen.

Meer lezen