Betrouwbare informatie vinden op internet? Bellen met familie in het buitenland? Of documenten opslaan in de cloud? Mediagebruik kan best lastig zijn, als je er niet mee bent opgegroeid en dat nooit hebt geleerd.
Steeds meer dingen gaan via internet: van onze overheidszaken tot aan sociaal contact. Ouderen die moeite hebben met mediagebruik blijven daarom achter in de digitale samenleving. Om iedereen te laten profiteren van de kansen van media, is extra aandacht nodig voor mediawijsheid en digitale vaardigheden.
Waar begin je als je op latere leeftijd aan de slag wilt met media? En hoe bied je ouderen de beste hulp? Ga (samen) aan de slag met de tips in dit dossier.
Zo ga je (samen) aan de slag met mediawijsheid:
Volg (samen) een online cursus
Op internet worden verschillende lessen aangeboden, die je samen kunt volgen.
- Hoe werkt een mobiel? – In deze cursus van Steffie.nl krijg je uitleg over de belangrijkste knoppen en functies van een mobiele telefoon. Hoe installeer je een app? Hoe werkt beeldbellen? En wat is WhatsApp precies? Hier lees je meer over het programma en hier kan je de cursus volgen
- Welkom Online – Dit lesprogramma is voor iedereen die zijn of haar weg in de digitale wereld nog niet heeft gevonden. VodafoneZiggo, Nationaal Ouderenfonds en Samsung bieden in Welkom Online verschillende modules aan, waarin ouderen kennismaken met de mogelijkheden van het internet. Het lesprogramma is te volgen met hulp van iemand uit de omgeving of een vrijwilliger van het Nationaal Ouderenfonds. Kijk hier voor meer informatie
- Oefenen.nl – Op Oefenen.nl worden lessen aangeboden van Klik & Tik en Steffie. Hiermee kan iedereen op een laagdrempelige manier leren omgaan met de computer, het internet, sociale media en de digitale overheid. Meer informatie
- Vlogcursus van Omroep MAX – In de Vlogcursus van MAX leer je de basisprincipes van het vloggen. Cursusleider Joost Timp laat zien wat er allemaal komt kijken bij het opzetten van een eigen vlog. De cursus is te volgen via deze link
- Leren aan Huis – Leden van SeniorWeb kunnen Leren aan Huis aanvragen. Een vrijwilliger brengt een bezoek aan huis om uitleg op maat te geven over het gebruik van de computer, tablet of smartphone. Kijk hier voor meer informatie. Leden kunnen ook computerhulp per telefoon of via internet krijgen. Meer over het lidmaatschap
Volg een les buiten de deur
Veel bibliotheken en buurthuizen bieden hulp bij digitale vaardigheden en mediawijsheid.
- Klik & Tik – Met Klik & Tik-programma’s van Oefenen.nl kan iedereen op een laagdrempelige manier leren omgaan met de computer, het internet en sociale media. Bekijk het aanbod van de cursussen in de bibliotheek. En lees hier meer over de cursus
- Werken met de e-overheid – Stichting Digisterker biedt de cursus Werken met de e-overheid. In deze cursus leren ouderen digitale (overheids)diensten gebruiken, bijvoorbeeld van de gemeente, het UWV en de Belastingdienst. Bekijk het aanbod van de cursussen in de bibliotheek. En lees hier meer over de cursus
- Digitaalhulpplein.nl – Digitaalhulpplein.nl is een wegwijzer voor mensen die (nog) niet zo goed met de computer overweg kunnen. Op de website kun je de digizelftest doen of een oefenlocatie in de buurt vinden
- Workshops van SeniorWeb – SeniorWeb heeft leslocaties in veel bibliotheken en buurthuizen. Daar kunnen ouderen lessen volgen over online bankieren, sociale media of gebruik van computer, tablet of smartphone. Klik hier voor het aanbod in de buurt. Of bel met SeniorWeb: 030 276 99 65
- Eerste Hulp Bij Online – Spreekuur bij de Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA) waar je op afspraak 1-op-1-hulp krijgt bij computervragen, van YouTube tot DigiD. Kijk hier voor meer informatie
- DigiBelle – Samen Digitaal – Deze bewaargids (Samen Digitaal) is een samenwerking tussen het ministerie van BZK en de Libelle en Margriet
Hoe digitaal vaardig zijn ouderen in Nederland?
In het kader van de Week van de Mediawijsheid 2019 is onderzoek gedaan naar de digitale inclusie van ouderen (door Netwerk Mediawijsheid, Universiteit Twente, SeniorWeb en het Nationaal Ouderenfonds). Hieruit blijkt dat 55-plussers vaak nog onvoldoende vaardig zijn in het alledaagse mediagebruik.
Alledaagse dingen kunnen lastig zijn, zoals informatie zoeken, omgaan met een smartphone en zelf berichtjes maken en delen. Maar denk ook aan het vergroten van online veiligheid en het regelen van bankzaken of ondersteuning.
Maar veel ouderen zien ook de voordelen van mediagebruik. Media kunnen je leven verrijken en je wereld vergroten. Ze kunnen helpen bij:
- Het regelen van praktische zaken
- Sociale contacten makkelijker onderhouden
- Onafhankelijker worden door internet
- Eenzaamheid
- Vermaak in vrije tijd
De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn samengevat in een handige factsheet.
Hoe bied je de beste hulp aan ouderen?
Om de mediawijsheid en digitale vaardigheden van ouderen te vergroten kun je samen aan de slag. Om goede hulp te bieden, is het belangrijk om te kijken naar de motivatie, toegang tot internet, vaardigheden en gebruik. Zie ouderen niet als één groep. Of iemand internet optimaal inzet, ligt eerder aan de opleiding, inkomen en de sociale omgeving, dan aan iemands leeftijd.
Veel ouderen geven aan hulp nodig te hebben met alledaagse vaardigheden zoals:
- Omgaan met cookies en advertenties. Bekijk hiervoor ook het dossier Reclame & beïnvloeding.
- Informatie zoeken en beoordelen (bijvoorbeeld nieuws). Bekijk hiervoor ook het dossier Nepnieuws.
- Omgaan met apparaten zoals een smartphone
- Zelf content maken en delen
- Het vertalen van Engelse termen
Ook is er hulp nodig bij praktische zaken zoals:
- Documenten opslaan in de cloud
- Instellen spam en virusfilters
- Gebruiksklaar maken van apparatuur
Op de websites van SeniorWeb en Veiliginternetten.nl vind je handige uitleg over deze onderwerpen.
Wil je een oudere helpen met online media? Een paar tips:
- Focus op de positieve kanten van online media
Doordat er op tv en in de krant veel focus is op gevaren, risico’s en incidenten op het gebied van fraude, veiligheid en privacy, zijn vooral ouderen met weinig internetervaring huiverig om online te gaan - Laat zien wat het mediagebruik oplevert in het dagelijks leven
Ouderen zijn niet opgegroeid met internet en zien er vaak het nut niet van in. Ook weten ze vaak niet waar je een bepaald middel voor kunt gebruiken. Speel in op behoeften uit het dagelijks leven, zo laat je zien wat het kan opleveren - Vermijd Engelse termen
Als er gewoon een Nederlands woord bestaat, is het vaak duidelijker om dat te gebruiken - Bied echt contact
Ouderen geven aan behoefte te hebben aan echt contact, in plaats van contact via apps of chats
