Online shaming, canceling, intimidatie, discriminatie of haat… Als iemand online te maken krijgt met kwetsend gedrag, zijn er meestal omstanders die getuige zijn van de situatie. Als omstander kan je een groot verschil maken door als upstander in actie te komen, oftewel: door voor de ander op te komen.
Spreek je uit tegen het gedrag, steun het slachtoffer of maak een melding. Als je het gedrag negeert en niks doet, dan wordt het alleen maar erger.
Bitescience dook in het onderzoek en zet 10 tips een rij hoe je jezelf en anderen kan stimuleren om voor anderen op te komen bij online kwetsend gedrag.
10 tips om een upstander te worden
- Train empathie
Je komt eerder voor een ander op als je empathisch bent. Empathische mensen kunnen de emoties van anderen herkennen en begrijpen. Daardoor kunnen zij goed meevoelen met slachtoffers van online kwetsend gedrag.
Je kan empathie trainen door je in te leven in een ander, bedenk hoe diegene zich voelt. Empathie kan ook versterkt worden door het beoefenen van mindfulness. - Houd rekening met angst voor vergelding
Een van de grootste belemmeringen voor omstanders om voor een ander op te komen is de angst om zelf doelwit te worden van kwetsend gedrag. Vooral als het in het openbaar is, bijvoorbeeld als het gaat om het direct aanspreken van de dader of het openlijk steunen van het slachtoffer. Maar het is goed om weten dat je ook anoniem kan reageren. Denk aan het melden van kwetsend gedrag bij het platform. - Train het herkennen van online kwetsend gedrag
Wanneer is iets erg genoeg om in te grijpen? Dat is vaak lastig te beoordelen. Als mensen niet zeker weten of een situatie erg genoeg is om er iets tegen te doen, dan is de kans kleiner dat zij voor anderen opkomen. Upstander-gedrag kan gestimuleerd worden door mensen te trainen om kwetsend gedrag online beter te herkennen (zie bijvoorbeeld de website eerstehulpbijonlinehaat.nl). - Stimuleer slachtoffers om hulp te vragen
Mensen zijn eerder geneigd om voor een slachtoffer op te komen als diegene actief om hulp vraagt. Als slachtoffers om hulp vragen dan weten omstanders beter hoe ernstig te situatie is. Omstanders voelen zich dan ook verantwoordelijker om in te grijpen. - Zorg dat je weet hóe je voor iemand op kan komen
Het is makkelijker om voor iemand op te komen als je weet hoe je dat moet doen. Ook helpt het als je er vertrouwen in hebt dat je dat kan en dat het effect heeft. Het is daarom belangrijk om te weten wat effectieve upstander-strategieën zijn. - Verminder ‘morele onthechting’
Morele onthechting betekent dat iemand moreel los staat van de situatie. Diegene voelt dus geen verantwoordelijkheid om in te grijpen (“Het zijn mijn zaken niet”). Als je minder moreel onthecht bent, voel je een sterkere morele verplichting om te helpen omdat dat het juiste is. Het helpt om in gesprek te gaan over wat jij het juiste vindt om te doen: wat is jouw moreel kompas? (gebruik hiervoor het Digitaal Moreel Kompas). - Vergroot persoonlijk verantwoordelijkheidsgevoel
Ken je het ‘omstandereffect’? Mensen zijn minder geneigd in te grijpen als zij ervan uitgaan dat anderen het zullen doen. Hoe meer toekijkers er zijn, hoe minder persoonlijke verantwoordelijkheid je voelt om iets te doen. Het omstandereffect kan verminderd worden door mensen online meer publiek zelfbewust te maken. Bijvoorbeeld door hen te laten voelen dat ze online zichtbaar zijn voor anderen. - Focus op het helpen van naasten
Mensen zijn over het algemeen eerder geneigd hulp te bieden aan vrienden en familieleden dan aan onbekenden. Als mensen het slachtoffer van online kwetsend gedrag kennen, zijn ze eerder geneigd om voor hen op te komen. - Beïnvloed de sociale norm
Omstanders komen eerder voor anderen op als ze denken dat anderen uit hun omgeving dat ook doen. Dat werkt ook omgekeerd: wanneer mensen denken dat anderen uit hun omgeving niet voor anderen opkomen, is er een grotere kans dat zij dat zelf ook niet doen. - Doe het samen!
Je kan de sociale norm positief veranderen door het goede voorbeeld te geven en zelf een zichtbare upstander te zijn. Maar het is nog veel krachtiger als je dat samen met anderen doet. Vorm een georganiseerde tegenbeweging! Een voorbeeld is het project #DatMeenJeNiet van Movisie, Diversity Media en Hogeschool Inholland en het initiatief #hierniet van Netwerk Mediawijsheid.
» Lees hier het volledige artikel van Bitescience over het stimuleren van upstander-gedrag